Eind december 2023 kwam er een einde aan een lang hoofdstuk in de rijke geschiedenis van de centrale van Les Awirs. De eerste steenkoolcentrale werd hier in 1951 in gebruik genomen. Op de site werd meer dan 69 jaar lang elektriciteit geproduceerd, tot augustus 2020. Op zijn hoogtepunt was de centrale van Les Awirs de grootste thermische centrale in Wallonië, met een geïnstalleerd vermogen van meer dan 650 MW. 

De elektriciteitsproductie evolueerde mee met de uitdagingen en technologieën van haar tijd, draaiend op stookolie, gas, steenkool en in 2005, een wereldprimeur, op 100% biomassa. Met haar 75 MW was deze eenheid de grootste biomassacentrale in Wallonië, voor een lange tijd, tot ze in augustus 2020 werd gesloten.

Na een voorbereidingsperiode zijn de ontmantelingswerkzaamheden in april 2021 begonnen en, volgens schema, eind december 2023 afgerond. 

Een iconische werf

Dit project is in verschillende opzichten iconisch. Er werd een reeks maatregelen genomen om de overlast voor de omwonenden tot een minimum te beperken en alle luchtkwaliteitstests die werden uitgevoerd, toonden aan dat de normen die in de ontmantelingsvergunning zijn vastgelegd, niet werden overschreden. Er werden stof- en geluidsbeperkende maatregelen genomen, zoals het besproeien en onderhouden van de muur langs de openbare weg. Tijdens de hele duur van de werken werd er nauw gecommuniceerd met de omwonenden via een regelmatige nieuwsbrief (twee keer per jaar) en ook tijdens grote werkzaamheden. Er werd ook nauw gecommuniceerd met de lokale autoriteiten.

Recuperatie, recyclage en de circulaire economie stonden ook centraal in het project: de voormalige steenkoolsite werd begin 2022 volledig gezuiverd. Meer dan 120.000 ton grond werd afgegraven en via de rivier vervoerd naar een gespecialiseerd opwerkingscentrum in de Port Autonome van Luik. Een groot deel van de grond, namelijk 100.000 ton, werd na reiniging teruggebracht naar de site. Bovendien werd 98% van de materialen afkomstig van de ontmanteling van de centrale gerecupereerd of hergebruikt.

Het project was ook een echte technische uitdaging, aangezien de schoorstenen en ketels door verschillende explosies naar beneden werden gehaald. Wanty een civieltechnisch bedrijf, onderaannemer van ENGIE, kon zijn ervaring en expertise met succes inzetten voor dit enorme project.

Tot slot waren er geen significante incidenten tijdens de werkzaamheden.

Sinds 1 januari 2024 is de site klaar voor nieuwe industriële activiteiten. Op korte termijn zal deze gebruikt worden als opslagplaats tijdens de bouw van de nieuwe gascentrale van Flémalle.

Vincent Verbeke - CEO ENGIE België: 

"Dit langetermijnproject illustreert de inzet en het vermogen van ENGIE om zijn activiteiten op een verantwoorde en duurzame manier op te volgen gedurende hun hele levenscyclus: van de bouw tot de uitbating en de ontmanteling. De geschiedenis van de site van Les Awirs eindigt niet met dit project, want we bouwen een nieuwe elektriciteitscentrale op de site , die tegen eind 2025 zal bijdragen tot de bevoorradingszekerheid van het land.”

Belangrijke cijfers

• 210.000 werkuren
• 130.000 ‘man’ uren
• 80.000 ‘machine’ uren
• 3500 studieuren
• 85 werknemers tijdens piekmomenten
• 20 gemiddeld dagelijks werknemers
• 98% van de onderdelen gerecupereerd door selectieve ontmanteling :
• 32.000 ton metalen (99% gerecycleerd)
• 25 000 ton afval (100% hergebruikt)
• 550 ton asbest behandeld 
• Geen ernstige ongevallen: 5 lichte verwondingen
• 440 veiligheidsvergaderingen

De belangrijkste fasen van het project :

• Maart-april 2021: planning van de ontmantelingswerkzaamheden
• April 2021-september 2022: asbestverwijdering
• April-oktober 2021: ontmanteling van de infrastructuur van het steenkoolpark
• Eind 2021-medio 2022: 6 maanden zuivering van de grond in het oude steenkoolpark 
• Augustus 2021-december 2023: ontmanteling van de centrale door mechanisch breken en explosie
• Oktober 2023: verwijdering van de beschermende perimeter muur

Een korte geschiedenis van de site :

• 1949: start bouw Awirs 1
• 1951-1997: Awirs 1, 50MW, steenkool 
• 1951-1997: Awirs 2, 50 MW, steenkool
• 1962-1998: Awirs 3, 125MW, steenkool
• 1967-2020: Awirs 4, 125MW, zware stookolie, 1969: omschakeling naar gas (met behoud van zware stookolie), 1983: 100% omschakeling naar gas, 2005: 100% omschakeling naar biomassa 
• 1973-2013: Awirs 5, 302MW, aardgas (conventioneel)
• Eind 2023: einde van de ontmanteling van de centrale
• 2025-20xx: Gascentrale Flémalle, 875 MW